دفاع از رساله سید هدایت اله موسوی مطلق، گروه زمین شناسی اقتصادی
 خلاصه خبر: عنوان: ژئو شيمي ،ژنز و عوامل كنترل كننده تشكيل و تمركز كانه در كانسار طلا - مس چرگر زير پهنه طارم، جنوب شرق زنجان
چکیده کانسار چرگر در بخش جنوبی منطقه معدنی طارم در زون ساختاری البرز قرار دارد. واحدهای لیتولوژیک در چرگر متشکل از سنگ¬های آتشفشانی- آذرآواری می¬باشند. مطالعات پتروگرافی، نشان می‌دهد که کانه¬زایی در واحدهای آتشفشانی و آذرآواری رخ داده که واحد لاپیلی- لیتیک توف میزبان اصلی کانه‌زایی می‌باشد. نفوذپذیری ماتریکس این واحد به‌عنوان کنترل کننده تمرکز کانه‌زایی عمل کرده است. بنابراین چرگر یک کانسار لیتولوژیک کنترل می‌باشد.
سنگ¬های خروجی منطقه، ترکیب آندزیتی تا بازالتی کالک¬آلکالن دارند. دو گروه نفوذی در منطقه شناسایی گردید. نفوذی گروه اول گستره ترکیبی از گابرو تا کوارتز سینیت دارد. نفوذی گروه دوم دارای ترکیب گابرویی و گابرودیوریتی است. همه این نفوذی‌ها، ویژگی شوشونیتی، متاآلومین را نشان می¬دهند و از LILE و LREE غنی و از HFSE و HREE تهی شده¬اند. سنگ¬های گرانیتوئیدی، الگوهای عناصر نادر خاکی (REE) تفریق یافته مشخص شده توسط عناصر نادر خاکی سبک (LREE) غنی‌شده دارند. سنگ‌ها درجات متفاوتی از تهی‌شدگی عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) را نیز نشان می¬دهند. تغییرات عناصر کمیاب شاخص ولکانیسم مرتبط با فرورانش است. سنگ‌های گرانیتوئیدی، محصولات ماگماتیسم کمان آتشفشانی همراه با رخداد کوه‌زایی البرز هستند. آنها به‌عنوان گرانیتوئید¬های کمان ماگمایی جانمایی می¬شوند. فرآیند مشتق شدن سنگ¬های گرانیتوئیدی چرگر توسط ماگماتیسم کمان ماگمایی بوده و هر سری گرانیتوئیدی از درجات متفاوت ذوب بخشی متأثر شده است. ترکیب پلاژیوکلاز نفوذی گروه اول با ترکیب آندزیتی تا لابرودوریتی و گروه دوم با ترکیب لابرودوریتی به¬ترتیب An30 تا An60 و An60 هستند و به دمای 550 تا 600 درجه سانتی‌گراد اشاره می¬نمایند. پیروکسن گروه اول با ترکیب اوژیتی و دیوپسیدی در فشار 5 کیلوبار و H2O=10% متبلور شدند. دمای تبلور آن 1140 تا 1185 درجه سانتی¬گراد بوده است. پلاژیوکلاز ماگمایی این پتانسیل را دارد که به‌عنوان کانی شاخص باروری توده‌های نفوذی استفاده شود. براساس بررسی محتوای پلاژیوکلازها در نمودار Al/(Ca+Na+K)در برابر An% در نمونه‌های مرتبط با نفوذی‌های چرگر (گروه دوم)، ترکیب آنها در بخش نابارور قرار می‌گیرد.
انواع دگرسانی در کانسار چرگر عبارتند از سیلیسی، آرژیلیک، سریسیتی، کربناتی، کلریتی-کلسیتی، پتاسیک. کانه¬زایی در منطقه مورد مطالعه به¬صورت داربستی، دانه¬پراکنده، رگچه¬ای، پرکننده فضاهای خالی، جانشینی و برشی است که جانشینی در ماتریکس سنگ میزبان لاپیلی-لیتیک توف مهم¬ترین بافت می¬باشد. کالکوپیریت و پیریت، کانه¬های سولفیدی اصلی در منطقه هستند. طلا (الکتروم) در میزبان کالکوپیریت و کوارتز رخ داده است.
ترکیب ایزوتوپی گوگرد کانه¬های سولفیدی کانسار چرگر منفی بوده و گستره¬ای از -7/3‰ تا -5/3‰ دارد. داده¬های ایزوتوپی کانه‌های سولفیدی کانسار، یک منشاء رسوبی و پیریت‌های فراموبوئیدال را برای گوگرد پیشنهاد می¬نماید. پیریت¬های فراموبوئیدال نقش کلیدی در فراهم¬سازی گوگرد برای کانه¬زایی کانسنگ در کانسار ایفا نموده است. ترکیب ایزوتوپی باریت‌های چرگر بین 9‰ تا 15‰ متغیر است که نشان‌دهنده منشا آذرآواری سولفاتی می‌باشد. ترکیب ایزوتوپی اکسیژن باریت‌ها بین 7.6‰ تا 7.9‰ تغییر می‌کند. مقادیر δ18O سیال در گستره 1‰ تا 1.3‰قرار می‌گیرد. δ18O باریت می‌تواند از آب‌های سازندی جوی سنگ‌ها منشا گرفته باشد. براساس تحقیق بر روی سیالات درگیر کوارتز، باریت و کربنات همراه با کانه‌زایی، تشکیل کانسنگ از مایعات با شوری پایین صورت پذیرفته است. سیالات درگیر L+V، شوری¬های بین 22/1 تا 18/4 درصد وزنی معادل نمک طعام و دمای همگنی 82 تا 267 درجه سانتی¬گراد برای کوارتز دارند. شوری¬های بین 88/0 تا 21/9 درصد وزنی معادل نمک طعام و دمای همگنی 107 تا 255 درجه سانتی‌گراد برای کلسیت به‌دست آمده است. برای باریت شوری¬های بین 53/0 تا 22/1 درصد وزنی و طعام و دمای همگنی 130 تا 225 درجه سانتی‌گراد تعیین گردید. این شوری¬ها و دماهای همگنی در محدوده کانسارهای اپی‌ترمال قرار دارند و بر عمق تشکیل حدود 150 متری کانسار تاکید دارند. نوع دگرسانی¬ها و توزیع محدود آنها، کانه‌زایی مس و طلا، عدم وجود کانه‌های سرب و روی یا کمیاب بودن آنها، ویژگی‌های ایزوتوپی عناصر اکسیژن و گوگرد و نیز ویژگی‌های سیالات درگیر مطالعه شده (همانند دما و شوری پایین) می‌تواند مبین یک چهارچوب کانه¬زایی اپی‌ترمال سولفیداسیون پایین باشد.
2 مرداد 1398 / تعداد نمایش : 1609
|