متن کامل خبر


 
جریان برجام و عملکرد آمریکا و اروپا یکی از تبعات عقلانیت حاکم بر غرب و یکی از بروندادهای اُرینتالیسم در غرب بود

خلاصه خبر: یکی از مولفه های عقلانیت غربی سیطره بر طبیعت است آنهم سیطره ی بی رحمانه ، در همین راستا ما در غرب مواجه هستیم با پدیده ای به نام شرق شناسی. ماهیت این پدیده علیرغم ظاهر غلط انداز آن چیزی جز در راستای تسلط استعمارگرانه غرب بر منابع شرق نیست.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی فلاح‌رفیع مسئول نهاد رهبری دانشگاه در ابتدای جلسه شورای دانشگاه مورخه 03/04/98 در ادامه سلسله مباحث مولفه های عقلانیت غربی ، پس از بیان ضرورت شناخت دقیق غرب با مبانی فکری – فلسفی آن ، به برخی ساده نگری ها در این زمینه اشاره کردند و افزودند : یکی از مولفه های عقلانیت غربی سیطره بر طبیعت است آنهم سیطره ی بی رحمانه ، در همین راستا ما در غرب مواجه هستیم با پدیده ای به نام شرق شناسی. ماهیت این پدیده علیرغم ظاهر غلط انداز آن چیزی جز در راستای تسلط استعمارگرانه غرب بر منابع شرق نیست.

ایشان در ادامه گفتند :با گذشت زمان شرقیان اندک اندک به ماهیت ارینتالیسم « orientalism » پی بردند . این امر موجب شد تا آنان با نگاه از درون به خود بنگرند و خود به شناخت خود بپردازند. در این نگرش شرق ابژه و غرب سوژه نبود و این غرب نبود که سوژه و فاعل شناسا بودنش را بر شرق تحمیل کند بلکه این شرق بود که خود به شناخت خود از درون به پا خواست.

ایشان بیان داشتند: از اولین کسانی که به عقلانیت سلطه در شرق شناسی مستشرقان غربی پی برد و در برابر آن عکس العمل نشان داد ادوارد سعید بود . وی با نگارش کتاب orientalism عملا به شناخت شرق از درون اقدام کرد. ادوارد سعید متفکر و منتقد فلسطینی – امریکایی و استاد دانشگاه کلمبیا بود. او در مقدمه کتاب خود تلاش می کند تا پرده از ماهیت ارینتالیسم غربیان بردارد. او به جریانی اشاره می کند که از قرن 18 در غرب آغاز شد و در صدد سلطه بر شرق بود . به گفته ی میشل فوکو این جریان تلاش می کرد تا دیسکورس خود را بر شرق تحمیل کند. تحمیل دیسکورس بر شرق یعنی غرب اجازه نمی داد که شرق تفکر و عمل خود را بروز و ظهور دهد . اساساً در صدد بود تا تفکر و عمل شرق را سلب کند.

دکتر فلاح‌رفیع در ادامه اضافه نمودند: در اورینتالیسم شکل گرفته در غرب جدید ، شرق یک ایده است، ما بازای واقعی ندارد. ایده ای است که غرب آن را جعل می کند و هرگونه که بخواهد به آن معنا می بخشد. پس غرب بر شرق سلطه دارد و باید داشته باشد چون ساخته ی دست اوست ؛ چرا که شرق را غرب شرق کرده است . غرب مطابق با قدرت و خواست خود به شرق شکل داده است و به آن موجودیت بخشیده است . این همان تحمیل دیسکورس غرب به شرق است. این دیسکورس از بریتانیا آغاز با فرانسه ادامه و در نهایت امروز در آمریکا و نگاه سلطه جویانه اش به جهان شرق تجسم یافته است و البته مخصوص آمریکا نیست. این نگاه در همه بخش های اجتماعی ، سیاسی ، نظامی ،اقتصادی،اخلاقی ، معرفتی حاکم است ؛ مخصوص یک بخش خاص مثل بخش نظامی یا اقتصادی یا سیاسی نیست . بلکه در بخش اجتماعی ،اخلاق ، معرفت و علم و حتی هنر و سینما نیز حاکم است.

ایشان ادامه دادند: ما تبعات پدیده‌ی شرق شناسی غربیان را که نگاه از بیرون به شرق ؛ نگاه مرکز - پیرامون یا غرب - دیگری بود در این سالها خیلی خوب با تمام وجود مشاهده می کنیم. این یک داستان تاریخی نیست، یک توهم نیست . ما در همین جریان برجام با غربیان آن را شاهد هستیم. بعد از اینکه چند سال ما را بردند و آوردند حاصل آن یک معاهده شد که دو طرف باید طبق اصول بین المللی به آن پایبند باشند .اما دیدیم که چقدر راحت یک عضو آنقدر خود را در موضع بالا می‌بیند که یک طرفه آن را پاره می کند، بطور نمادین بر آن آب دهان می اندازد و به پشیزی نمی‌گیرد این یک نمونه ای از ماهیت ارینتالیسم غربی است که در یک نگاه بر کلیّت غرب حاکم است . لذا به خود اجازه می دهد در تقابل با شرق اساساً برای شرق ارزشی قائل نباشد.

مسئول نهاد رهبری دانشگاه با اشاره به بدعهدی غربیان در مسأله برجام افزودند: طرف های اروپائی هم خیلی راحت و با کمال وقاحت می گویند شما پایبند بمانید هر چند خودشان هم به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرده باشند. آیا این غیر از نگاه از بالا چیز دیگری هست؟ این باطن همان شرق شناسی مستشرقان غربی است که شرق را سوژه ی خود می‌دانستند. به خود حق می دادند که شرق را بشناسند تا آن را استعمار کنند. بشناسند که خیلی راحت بدوشند. همان حرفی که نسبت به عربستان گفتند. البته این فقط عربستان نیست که راجع به آن اینگونه می اندیشند. همچنین فکر نکنیم این فقط حرف ترامپ است. نه این تفکر غربی است که امروزه در سخنان ترامپ بی پرده ظهور کرده است و عریان به میدان آمده است. ویژگی ترامپ اینست که تفکر حاکم بر فرهنگ غربی را خارج از عرف دیپلماسی آشکارا بیان می کند.

استاد فلسفه دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان ساختند: ترامپ در واقع سخنگوی بی پرده‌ی این طرز تفکر است . ترامپ بلندگوی رک و راست فرهنگ غربی است . و این یعنی کمال وقاحت و خود برتر بینی در فرهنگ غربی . اگر ترامپ امروز بیان می کند که عربستان گاو شیرده ماست. فقط عربستان را به عنوان گاو شیرده نمی خواهد ، ایران را هم همینطور می خواهد عراق و سوریه و کویت ،ترکیه ،پاکستان و افغانستان و هند و چین و کل آسیا و بلکه کل جهان غیر خود را اینگونه می خواهد این روحیه ی حاکم بر فرهنگ غربی است؛ هر چند در این بین استثناء ها نیز وجود دارند که بحث جداگانه ای دارند.

حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌رفیع اضافه کردند: ایران شاید تنها کشور در دنیاست که سلطه امریکا و غرب را با انقلاب اسلامی خود نفی کرد و تاکنون 40 سال است که بر این دست رد زدن به سینه غرب استعماری ادامه داده است. اما باید دقیق باشیم و هوشیار تا دشمنی که از در رانده شده از پنجره و بلکه از دریچه دودکش و کولر وارد این خانه نشود. دزدکی نیاید که دزدکی آمدن کار آنهاست. شبانه، چراغ خاموش آمدن به خانه دیگران و بعد به راحتی انکار کردن جزء فرهنگ غربی است. این را باید باور کنیم. دانشگاه های ما باید نسبت به این روحیه غرب که جزو عقلانیت اوست باور داشته باشد وگرنه کلاه گشادی بر سر آنها خواهد رفت.


4 تیر 1398 / تعداد نمایش : 870