متن کامل خبر


 
گزارش برگزاری سمینار علمی درس هایی از زلزله های اخیر

خلاصه خبر: عضو هیات علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه با اشاره به اهمیت پیشگیری در کاهش تلفات جانی و مالی زلزله گفت: الزامات حداقلی ساخت ساختمان ها را باید با مداخله حاکمیتی افزایش دهیم.

سالن شهید مطهری دانشگاه 26 دیماه میزبان سمینار علمی یک روزه درس هایی از زلزله های اخیر بود.
این سمینار به همت دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس و با مشارکت اساتید و کارشناسان این دانشکده و پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در محورهایی چون کاهش تلفات جانی و مالی در زلزله ها به ویژه با توجه به مباحث مقاومت و تاب آوری ساختمان ها، پیش بینی زلزله و سامانه های هشدار سریع برگزار شد.
استاد دانشکده مهندسی عمران به عنوان اولین سخنران در این سمینار با اشاره به زلزله های شدید 55 سال گذشته در ایران گفت: فعالیت ها برای کاهش خسارات ملی و جانی ناشی از زلزله بعد از زلزله 31 خرداد 69 رودبار و منجیل آغاز شد؛ با وجود این در زلزله های مشابه شاهد تخریب های فراوان و طی شدن روندی مشابه بوده ایم.
دکتر حمزه شکیب با اشاره به تخریب 100 درصدی 31 هزار واحد مسکونی در زلزله 21 آبان ازگله کرمانشاه افزود: بر اساس برآوردها تخریب این واحدها 4 هزار میلیارد تومان هزینه برای کشور در پی دارد؛ این هزینه بدون احتساب هزینه های اقامت اضطراری، اسکان موقت و آسیب های روحی و روانی و پیامدها دیگر زلزله زده هاست.
وی تاکید کرد: در زلزله 21 مرداد 1391 اهر و ورزقان 18 هزار واحد و یکهزار میلیارد تومان و زلزله 5 دی 1382 بم 70 درصد کل واحدهای شهر تخریب و 4 هزار و 200 میلیارد تومان بر اثر تلفات مالی خسارت در پی داشتند که نشان می دهد زلزله ها همچنان تلفات زیاد مالی و جانی در بر دارند.
عضو هیات مدیره نظام مهندسی استان تهران با اشاره به اینکه برای طراحی ساختمان توجه به 4 عامل مقاومت، صلبیت، پایداری و قانونمندی ضروری است گفت: هر چه ارتفاع ساختمان بیشتر شود، عامل صلبیت و پایداری کمتر قابل کنترل خواهد بود و برای بهبود آن دو راه وجود داد؛ افزایش سطح مقطع اعضا که برای ساختمان های بلند ممکن نیست و دوم تغییر پیکربندی.
وی گفت: امروزه دو نوع سازه قاب خمشی یا قاب مهاربندی و ترکیبی از این دو برای ساخت سازه ها استفاده می شود؛ برای کاهش خسارت ناشی از زلزله باید به پیکره بندی و سیستم سازه ای ساختمان بیشتر توجه کرد و انتظار عملکردی خود را از ساختمان تغییر دهیم و در آیین نامه های ساختمان تنها به دنبال کاهش تلفات جانی نباشیم زیرا تلفات مالی نیز هزینه های زیادی را متقبل می کنند.
شکیب ادامه داد: سطح عملکردی ساختمان در شرایط قابلیت بهره برداری بی وقفه یا آی او/ immediate ocupancy نیاز به هزینه های بیشتری نسبت به سطح عملکردی ایمنی جانی یا life safety در ابتدا دارد ولی هزینه ها در صورت بروز زلزله کاهش می یابد.
وی همچنین اهمیت اجزای غیرسازه ای ساختمان ها و تخریب آنها در پی زلزله ها را برشمرد و تصریح کرد: این موارد باید در آیین نامه های ساختمان لحاظ شود، تکرار خطاهای گذشته تنها به معضل در اجرا برنمی گردد و باید انتظار عملکردی از ساختمان را افزایش داد. بازبینی پیکربندی سازه های ساختمان ها با تاکید بر صلبیت و پایداری و مرور عملکرد گذشته نیاز به استفاده از انرژی و اندیشه نو و تجربیات دیگر کشورها دارد.
شکیب گفت: باید متناسب با فرهنگ خود برنامه کاهش خطر زلزله را تدوین کنیم و الزامات حداقلی را با مداخله حاکمیتی برای ساختمان ها افزایش دهیم.
استاد دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت بدنی با اشاره به اهمیت پیشگیری در کاهش تلفات جانی و مالی زلزله افزود: بیش از آنکه به پیشگیری فکر کنیم بر فرایندهای مدیریت بحران و پس از بحران تمرکز کرده ایم که به معنای تسلیم در برابر حوادث طبیعی است.
دکتر علی اکبر آقا کوچک نیز تاریخچه ای از آیین نامه های موجود برای ساخت و ساز بیان کرد و گفت: آخرین ویرایش آیین نامه 2800 ساختمان یعنی ویرایش چهارم مصوب سال 1391 در دو فصل اصلی به موضوع ضوابط طراحی لرزه ای ساختمان ها می پردازد.
استاد دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به مبنا و فلسفه اصلی این آیین نامه افزود: بر اساس آیین نامه باید در پی وقوع زلزله در هر محل و با هر بزرگی رفتار ساختمان را بتوانیم تشخیص دهیم و فلسفه اصلی آن تامین امنیت جانی ساکنان است.
وی همچنین به مقررات ملی ساختمان اشاره کرد و گفت: این مقررات نیز مصوب سال 76 و آیین نامه اجرایی آن در سال 83 تصویب شده است و مجموعه ای از حداقل ها را در مورد ساختمان ها دربر دارد که هر سال هم به روز شده است.
دکتر آقاکوچک مسئولیت اجرای آیین نامه 2800 و مقررات ملی ساختمان را به عهده طراح، مجری و ناظر در ساختمان ها دانست و افزود: فصول 1، 2، 11 مبحث 6 مقررات ملی ساختمان در مورد طراحی ساختمان در برابر زلزله است و بر اساس آن در ساختمان های بتنی آرماتوربندی و کیفیت مناسب بتن و رعایت ضوابط بتن ریزی همچنین در ساختمان های فولادی اجرای صحیح اتصالات و کنترل آرماتوربندی باید رعایت شود و در این صورت اگر موارد در طراحی نیز در نظر گرفته شود می توان گفت رفتار ساختمان در پی بروز زلزله قابل پیش بینی است.
به گفته عضو هیات تحریریه دوماهنامه عمران مدرس ساختمان هایی که آیین نامه 2800 و مقررات ملی ساختمان را رعایت کرده بودند در زلزله های کرمان و کرمانشاه رفتاری را از خود بروز دادند که از آنها انتظار می رفت.
وی افزود: با وجود اینکه در مورد اجزای سازه ای آیین نامه و مقررات خوب وجود دارد، در مورد اجزای غیرسازه ای اینطور نیست و باید به آنها هم توجه شود.
آقا کوچک همچنین به ساختمان هایی اشاره کرد که پیش از آیین نامه 2800 و مقررات ملی ساختمان ساخته شده اند و گفت: این ساختمان ها در برابر زلزله بسیار آسیب پذیر اند و شناسایی و تخریب آنها هم به شدت هزینه بر است و باید مقاوم سازی شوند. ولی مقاوم سازی هم چالش هایی دارد؛ مانند نبود نقشه های طبق ساخت، نوع مصالح استفاده شده و ...
وی گفت: به رغم همه این چالش ها مقاوم سازی ساختمان های دولتی در قانون بودجه از سال 79 به بعد مطرح و طرح هایی برای آن نیز داده شد ولی این طرح ها کمتر اجرایی شدند.
دبیر علمی پنجمین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی سازه و فولاد همچنین به مقاوم سازی مدارس اشاره کرد و افزود: با توجه به اختصاص بودجه ای در برنامه چهارم توسعه، تا سال 92 نزدیک به 20 هزار کلاس درس در مدارس کشور مقاوم سازی شد.
وی افزود: بر همین اساس مدارس مقاوم سازی شده در منطقه اهر و ورزقان و حتی سرپل ذهاب نیز در زلزله های اخیر کمترین آسیب را دیدند.
آقاکوچک به دو برنامه دیگر اشاره کرد و گفت: در دهه 80 مرکز تحقیقات مسکن، راه و شهرسای دستورالعملی برای مقاوم سازی ساختمان های متداول شهری تهیه کرد که با وجود مفید بودن اجرا نشد و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران نیز از سال 87 برای مقاوم سازی ساختمان های در مرکز شهر تهران دستورالعملی تدوین کردند که از سال 89 به بعد پیگیری نشد. همچنین در سال 90 در شهرداری تهران دستورالعملی برای مقاوم سازی بیمارستان های شهر تهران تهیه شد که این دستورالعمل نیز مسکوت مانده است.
وی تاکید کرد: با وجود ضوابط خوب در آیین نامه 2800 ساختمان باید کارهای بیشتری انجام شود، بسیاری کشورها روی تاب آوری ساختمان ها کار کرده و به این شکل ساختمان ها را دسته بندی می کنند که در زمان زلزله چقدر تحمل دارند.
این استاد مهندسی عمران در پایان گفت: اگر در ساخت ساختمان های معمولی آیین نامه 2800 و مقررات ملی ساختمان رعایت شود می توانیم تا حد زیادی از رفتار ساختمان مطمین باشیم، در مورد ساخت ساختمان های مهم علاوه بر رعایت این دو بای آیین نامه های جدید مبتنی بر عملکرد و تاب آوری استفاده شود، ساختمان های موجود را باید ارزیابی و بر اساس وضعیت آنها و آیین نامه ها مقاوم سازی کنیم و ساختمان های مهم موجود باید ارزیابی و مقاوم سازی با هدف عملکردی مورد نظر ساختمان صورت بگیرد.


2 بهمن 1396 / تعداد نمایش : 2123