جلسه نهم هم اندیشی استادان دانشکده کشاورزی برگزار شد.

خلاصه خبر: به گزارش روابط عمومی دانشکده ، نهمین جلسه ی هم اندیشی استادان دانشکده کشاورزی در روز چهارشنبه مورخ 14/4/96 با حضور آقای دکتر علی اصغر طالبی،رئیس دانشکده، و حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا دلنواز، نماینده دفتر مقام معظم رهبری در دانشکده، برگزار شد.

 به گزارش روابط عمومی دانشکده ، نهمین جلسه ی هم اندیشی استادان دانشکده کشاورزی در روز چهارشنبه مورخ 14/4/96 با حضور آقای دکتر علی اصغر طالبی،رئیس دانشکده، و حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا دلنواز، نماینده دفتر مقام معظم رهبری در دانشکده، برگزار شد.

در این جلسه، پس از قرائت آیاتی از کلام ا... مجید و سخنان مقدماتی خانم دکتر چوبچیان، دبیر برگزاری جلسات هم اندیشی در دانشکده کشاورزی، آقایان دکتر میان آبادی و دکتر باقری، اعضای علمی گروه منابع آب، به صورت جداگانه، به ارائه پرده نگاره و توضیحاتی پرداختند.

ابتدا آقای دکتر حجت میان آبادی عضو جدید هیأت علمی دانشکده به بررسی ابعاد مختلف و تبعات سیاسی و اجتماعی عدم سیاستگذاری های مناسب در منابع در مناطق مختلف کشور پرداخت.

وی ابتدا با بیان نقدی بر سیاست گذاری های غلط گذشته مبنی بر افراط در سدسازی به تبعات و آثار متعدد اقتصادی، اجتماعی و امنیتی این رویکرد در کشور پرداخت و سپس، رویکرد اشتباه جدید و عدم سیاست گذاری مناسب در این حوزه به عنوان افراط در طرح های انتقال آب بین حوضه­ای را مورد بحث و بررسی قرار داد.

آقای دکتر میان آبادی با ذکر این نکته که با توجه به چالش ها و مشکلات جدی در حوزه منابع آب در کشور شاهد آن هستیم که عده‌ای دم از تعطیلی کشاورزی می‌زنند، گروهی کاهش جمعیت تا ۳۰ میلیون نفر را راهکار فرار از بحران قلمداد می‌کنند، برخی واردات آب و انتقال بین حوضه‌ای را پیشنهاد می‌دهند و بعضی نیز صورت‌مسئله را به کلی پاک کرده و معتقدند هیچ مشکلی وجود ندارد. این در حالی است که این افراد درست مثل کسانی که در مثنوی مولانا، فیل را در تاریکی به شکل‌های مختلف می‌دیدند، اما کسی از ماهیت اصلی آن باخبر نبود و دچار بخشی نگری و جزیی نگری شده اند.

در ادامه ، از بین طرح­های کلان انتقال بین حوضه ای دو طرح انتقال آب از دریای خزر به سمنان و همچنین طرح انتقال آب از دریای عمان به مشهد مورد بررسی قرار گرفت و ابعاد و تبعات جدی و منفی سیاسی، امنیتی، اقتصادی، مهندسی ارزش و همچنین تبعات اجتماعی این طرح­ها بویژه بر مناطق مقصد مورد واکاوی قرار گرفت که چگونه این طرح ها نه تنها نمی توانند مشکلات حوضه های مقصد را در کوتاه مدت به طور پایدار حل نمایند، بلکه می توانند در میان مدت و بلند مدت چالش ها و تبعات جدی امنیتی و ملی در کشور ایجاد نمایند. "توهم توسعه" نیز در انتهای ارائه و سخنرانی وی به عنوان یک عامل مهم در سیاستگذاری های غلط که منجر به دامن زدن به تنش و بحران آبی در کشور می شود، معرفی گردید و خواستار آن شد که مسوولان و سیاستگذاران کشور تعریف جدید و نوینی را از مفهوم توسعه و یا کامل تر از آن مفهوم پیشرفت در عرصه های مختلف ارائه نمایند.

آقای دکتر میان آبادی با تأکید بر اینکه تمرکز و توجه ویژه بر روی ابعاد چالش ها و تبعات طرح های انتقال آّب و همچنین سیاست گذاری های غلط توسعه در کشور به معنای تعطیلی مطلق کشاورزی نیست، اشاره کرد که به یقین تعطیلی مطلق کشاورزی نمی تواند به عنوان یک راهکار اجرایی برای حل چالش بزرگ آب در کشور مطرح باشد و افرادی که از این مسأله سخن می گویند دچار آفت بخشی­نگری هستند. بلکه برای حل این معضل ما باید به سه گانه آب-انرژی و غذا به طور همزمان نگاه کرده و بر مبنای آن برنامه ریزی و سیاستگذاری نماییم. لذا با توجه به شرایط سیاسی، اقلیمی، فرهنگی و جغرافیایی کشور، باید بین امنیت آبی، امنیت غذایی و امنیت انرژی یک رابطه تعادل تعریف و طراحی کرد که این از مسوولیت های بشدت مغفول مانده دانشگاه ها و بخصوص دانشکده های کشاورزی در کشور است که باید به این سوالات کلیدی پاسخ دهند که چطور کشور می تواند بین تأمین امنیت ابی و امنیت غذایی و امنیت انرژی به عنوان سه رکن بسیار مهم از ارکان امنیت ملی تعادل و ارتباط پایدار برقرار کرد.

در ادامه ی این نشست، آقای دکتر علی باقری، عضو هیئت علمی گروه منابع آب دانشکده کشاورزی، با ارائه ی پرده نگاره ای چنین گفت: پیرو مطالب مطرح شده در جلسه قبلی، مجموعه زیادی از سؤالات شکل گرفت که محور اصلی مطالب ارایه شده در این جلسه حول پاسخ به آن سؤالات قرار داشت. به طور کلی سؤالات مطرح شده را در سه محور زیر می توان جمع بندی کرد:

1-     چرا اجماع بر سر مسأله­شناسی بین متخصصان آب وجود ندارد و چرا این متخصصان در بزنگاه­های تاریخی در برابر تصمیماتی که منجر به اتفاقات امروز شده­اند سکوت کردند؟

2-      اولویت استفاده از آب چیست؟ تکلیف امنیت غذایی چه می­شود؟ آیا باید کشاورزی را کلا تعطیل کرد؟

3-     به طور مشخص راهکار برای خروج از بحران آب چیست؟

پاسخ به سؤال اول:

تا تقریبا قبل از دهه 1990 عملا در کل دنیا پارادایم حاکم بر موضوعات آبی پارادایم مهندسی بود. در این پارادایم استفاده حداکثری از منابع آب به نفع کارکردهای اقتصادی با استفاده هر چه بیشتر از تکنولوژی یک ارزش محسوب می­شد و مشکلات امروزی آبی هنوز سر باز نکرده بود. به تدریج از دهه 1990 به بعد با شکل گیری فلسفه توسعه پایدار نگاهها در تمام شؤون و از جمله آب تغییر کرد و از آن زمان پارادایم مدیریت یکپارچه منابع آب شکل گرفت. در طول زمان ابعاد مختلف این پارادایم از جمله توجه به یکپارچه­نگری در سطوح و ابعاد مختلف و نیز مشارکت دادن ذی­نفعان بیشتر و بیشتر تبیین شده است. بنابراین چنین نگرشی در سطح بین المللی نیز در حال تکوین بوده است و هنوز بین متخصصان آب اجماع تمام بر سر مفاهیم آن حاصل نشده است. اصولا این اختلاف نظر از جنس اختلاف در جهان بینی است و به این راحتی قابل حل نیست. از این رو نمی توان انتظار داشت که بین همه متخصصان آب اتفاق نظر وجود داشته باشد.

پاسخ به سؤال دوم:

این که اولویت کشور در استفاده از آب چیست شاید به تخصص آب ربط نداشته باشد، اما آن چه از منظر آب مهم است این که هر استفاده ای که برای آب تعریف می شود باید در چارچوب  ظرفیت برد آب یا آب تجدیدپذیر برنامه ریزی شود. در ضمن با توجه به وضعیت منابع آب کشور راه حل همه مشکلات کشور را نمی توان در بخش آب جستجو کرد. به عبارت دیگر نباید به آب به چشم موتور توسعه نگریسته شود بلکه آب یک کاتالیزور توسعه است.

پاسخ به سؤال سوم:

اصولا مسأله آب از جنس مسایل پیچیده است. برای مسایل پیچیده نمی توان انتظار راه حل مقطعی و فوری داشت. در زمینه حل مسایل آب نیاز به تحقیق و مطالعه فراوان است. اما آن چه به عنوان یک اصل می توان گفت آن که حس مسؤولیت پذیری شهروندان نسبت به سیاستگذاری های توسعه که به طور مستقیم یا غیر مستقیم منابع آب را تحت تأثیر قرار می دهند باید هرچه بیشتر افزایش یابد.

در بخش دیگری از این جلسه، آقای دکتر ابراهیم پورجم ، عضو هیئت علمی گروه بیماری شناسی گیاهی، گفت: چند جلسه ای است همکاران محترم موضوع مهم و پر چالش آب را در دستور کار جلسه هم اندیشی اساتید دانشکده کشاورزی  قرار داده و مطالب مفیدی ارائه شده است. به عقیده حقیر از نکات جالب توجه این جلسات خروج گروه منابع آب دانشکده از مباحث صرفا" تخصصی و سازه ای آب و ورود به عرصه های مدیریتی و جامعه شاختی موضوع است که به نوبه خود امری تازه و به گونه ای بدیع در عملکرد گروههای علمی مشابه در سطح کشور محسوب شده و باید به فال نیک گرفته شود. شور و حرارت توأم با تعهد دوستان در بیان بعضی حقایق موجود و پیش رو، برای بیدار کردن جامعه اسرافگرا و در خواب غفلت ما لازم و ضروری است به گونه ای که همه ما را مسئول نشر پیام این عزیزان در سطوح مختلف اجتماع می سازد. اما در ورای این واقعیت انکار ناپذیر لازم است به بعضی زوایای دیگر موضوع نیز توجه کافی و وافی بشود از جمله:

1-      این مباحث هر چند واقعی و طرح آنها ضروری است، اما هنوز در ابتدای راه است و نباید در شرایط فعلی مبنای تصمصم گیری های کلان ملی و بخصوص ملاک قضاوت تام تمام برای بخش پیچیده و گسترده کشاورزی و منابع طبیعی کشور قرار گیرند. بلکه باید مبنای تلاش بیشتر برای بررسی های جامع تر و بشتر در این حوزه قرار داده شود.

2-      ما در کشوری خشک یا نیمه خشک زندگی می کنیم و چالش آب برای ما تهدیدی مهم و تاریخی بوده، هست و خواهد بود. اما این چالش نباید متخصصین متعهد ما را دچار خطای استراتژیک نماید. به گونه ای که به جای تلاش برای حل مشکل (به عنوان وظیفه اصلی)، در صدد پاک کردن صورت مسئله برآیند.

3-      ما باید خطر ناشی از کمبود آب را جدی گرفته و با صدای هر چه رساتر در جامعه فریاد برنیم و به مردم و مسئولین در مورد این خطر هشدار دهیم. اما یادمان باشد که این هشدار باید عاقلانه و با هدف واقعی و الهی و به منظور کمک به پیشبرد اهدافی که در راستای اجرای رسالت ملی و تخصصی ما (به عنوان متخصصین بخش کشاورزی) است صورت گیرد. به گونه ای که آحاد جامعه (اعم از مردم و مسئولین) مهیای پذیرش نظرات تخصصی منطقی برای مصرف بهینه آب در همه عرصه ها، بهبود وضعیت و افزایش بهره وری بخش کشاورزی و حتی استفاده بهینه از دیگر امکانات کشور در این خصوص شود. نه اینکه خدای نکرده به تعطیلی بخش و وابستگی کشور بیانجامد.

4-      حقیر معتقدم علی رغم چالش بلامنازعه آب در کشور، بحث خود کفایی در بعضی از محصولات کشاورزی (از جمله گندم) نه تنها امری ممکن که لازم و ضروری است. همه می دانیم که امروزه گندم به عنوان یک محصول استراتژیک در سطح جهان مورد توجه بوده و خود کفایی در آن امری آرمانی برای تمامی کشورهای مصرف کننده است. تولید این محصول؛ به عنوان غذای اصلی مردم، در کشور ما نیز دارای اهمیت مضاعف است. اگر بحث امنیت غذایی برای کشوری که در حصار اقتصادی، سیاسی و امنیتی دشمنان عنود قرار دارد مطرح شود، آنگاه از اهمیت حیاتی برخوردار می شود. شاید به همین دلیل است که موضوع خود کفایی این محصول در دستور کار تمامی جناههای سیاسی کشور بوده و هست. لذا شعار و تلاش مضاعف برای خود کفایی در این محصول و محصولات مشابه توسط هر شخص و گروه و بخصوص مسئول سیاسی کشور، نه تنها قابل سرزنش نیست که قابل تقدیر و سپاس است. بخصوص از سوی قشر فرهیخته و تحصیل کردگان این بخش.

5-      من فکر می کنم امروز مباحث آب و کشاورزی در سطح کشور از جمله گفتمانهای مشترکی است که با زبانهای متفاوت مطرح می شود و لازم است همگی؛ علاوه بر درک مشترک موجود، به زبان مشترک هم برسیم تا نتیجه مطلوب حاصل گردد. زیرا هیچ کس نیست که مشکل کمبود آب را قبول نداشته باشد. هیچ کس نیست که طرفدار مصرف بی رویه این مایع حیات و بخصوص تضییع و هدر دادن آن باشد. هیچ کس نیست که مخالف بهره برداری مناسب از مقدورات کشور در این زمینه باشد. هیچ کس نیست که مخالف برنامه ریزی جامع و مناسب در حفظ ذخایر استراتژیک آب کشور باشد و ... اما علی رغم این درک مشترک، شاهد بعضی اختلاف نظرها در این زمینه و از آن بدتر استمرار روشهای ناصواب در بهره برداری از آب در کشور از یک سو و عدم برنامه ریزی مناسب و توجه به بخش کشاورزی و حمله مدام به آن از سوی دیگر، هستیم؟!!!. لذا به عقیده من قضیه ، قضیه عنب و ازن و انگوراست و راه حل آن برگزاری همین مباحث علمی و اجتماعی برای دستیابی به زبان مشترک و درک مشکلات بخش کشاورزی و منابع طبیعی و محیط زیست و به یاری حق برداشتن گامهای مؤثر در حل آنها است... به امید آن روز.

سپس آقای دکتر واعظ ترشیزی، عضو هیئت علمی گروه علوم دامی، گفت: چند وقت قبل در تهران یک گردهمایی درباره ریزگردها برگزار شد که در این گردهمایی از معاون وزیر امور خارجه ترکیه راجع به سدی که قرار است در این کشور احداث شود سوالاتی پرسیده شد که آیا احداث این سد باعث افزایش ریزگردها نمی شود؟ ایشان گفتند که ما اعتقادی نداریم که پروژه سد سازی باعث ایجاد طوفان گرد و غبار خواهد شد.نکته مهم این است که هیچ داده و تحقیق علمی در رابطه با این که سد سازی باعث طوفان های گرد و غبار خواهد شد، وجود ندارد. عدّه زیادی مخالف سدسازی و عدّهای نیز موافق سد­سازی هستند ولی دلایل خود را به روشنی بیان نمی­کنند.چرا دولت حاضر است 9000میلیارد هزینه کند تا آب را از دریای­خزر به سمت سمنان انتقال دهد ولی یک هیئت علمی دانشگاه نمی­توانند قانع کنند که با تغییر زیرساخت­های آن شهر می­شود 25 درصد از آب مصرفی را در این منطقه صرفه­جویی کرد.

در ادامه آقای دکتر کوچک زاده، عضو هیئت علمی گروه آبیاری و زهکشی، چنین گفت: باید گفته شود که نمی توان با یک سند راجع به یک مسئله بزرگ نتیجه گرفت. این که گفته شود اصلاحات ارضی یک منطقه را به شکلی در آورد که مردم از آن راضی هستند و جمهوری اسلامی منطقه را به شکلی تقسیم اراضی کرد که مردم ناراضی هستند،نمی توان با استناد به یک نقطه راجع به این مسئله نظر داد و این روش علمی صحیحی نیست. به نظر بنده با این مسئله احساسی برخورد نکنید.استان سیستان و بلوچستان بر اثر اصلاحات ارضی چه بلایی سر آن آمد همین مسئله درمورد استان خوزستان نیز وجود دارد. آیا ما دنبال این هستیم که عدّه کمی خوب زندگی کنند یا جماعت زیادی خوب زندگی کنند؟ این سوالی است که به جهان بینی افراد بستگی دارد. همین اختلافات جهان بینی است که باعث اختلاف بین متخصصین می شود.عدم رعایت عدالت باعث شده است که این مسائل پیش بیاید،هر منبعی در هر منطقه ای که وجود دارد فقط متعلّق با آن منطقه نیست.نکته دیگری این که چرا ما باید به آمار وزارت نیرو اعتماد کنیم؟ ما بیاییم در برخی از دشت های کشور کار علمی انجام دهیم تا از صحّت این اطلاعات با خبر شویم.

آقای دکتر وکیل پور، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد کشاورزی، نیز چنین اظهار داشت:قسمتی از بحث که مربوط به جنگ سوریه بود که به نظر بنده این بحث خیلی به مسائل آب و ...مرتبط نیست و مربوط به داعش و ...بوده است،این ها ممکن است مطالب انحرافی باشد.نکته بعدی درمورد بحث کارایی و اثربخشی است و درمورد بازار ها یک­سری مطالب گفته شد،به نظر بنده اگر در این مدت این فعالیت­ها را هم انجام نمی­دادیم شاید بحران چندین برابر بود.باید ارزش آب را بر اساس منطقه تعیین و بررسی کنیم.بحث بعدی درمورد جایگاه کشاورزی در اقتصاد کشور است،ما به همین راحتی نمی توانیم بگوییم کشاورزی تعطیل شود،بخش کشاورزی حیاتی ترین بخش اقتصاد کشور ما است.تولید و غذا دو بخش را شامل می شود یکی بحث امنیت غذایی و دیگری بحث امنیت کشور است.ما باید یک­سری ارزش گذاری ها را هم در مورد محصولات کشاورزی و هم در مورد محصولات استراتژیک انجام دهیم.

آقای دکتر موسوی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد کشاورزی، نیز در پایان چنین گفت:درباره توسعه اقتصادی که عرض شد باید تیمی اقتصاد­دان نه از دانشکده به عنوان مثال از مرکز پژوهش­های مجلس در این مورد نظر بدهند. به نظر بنده باید عمیق­تر به این مسئله نگاه کرد و با یک مطالعه در مشهد نمی­توانیم کشاورزی را کنار بگذاریم.

گفتنی است که در این جلسه، همچنین آقایان دکتر مرید، و دکتر میرلطیفی نیز به بیان دیدگاه های خود پرداختند.


20 شهریور 1396 / تعداد نمایش : 2061